Poezja Franciszka Petrarki

Franciszek Petrarka syn florenckich emigrantów politycznych, po latach dzieciństwa spędzonych we 

Włoszech znalazł się w południowej Francji

gdzie przeżył młodość i dokąd później niejednokrotnie powracał. Studiował prawo na Uniwersytecie Bolońskim, ale niewiele wyniósł z owych studiów, rychło uległ urokowi antyku i rozległą kulturą humanistyczną zyskiwał sobie coraz szersze uznanie. Podróże, które wypełniały mu znaczną część życia, podejmowane niejednokrotnie w misjach dyplomatycznych, a wsławione też odkryciem nieznanych pism Cycerona, przeplatały się z okresami skupienia i samotności, zwłaszcza w ciszy ulubionego zakątka — Vaucluse (Prowansja).Jak sam napisał, w Wielki Piątek 1327 w awiniońskim kościele Św. Klary ujrzał po raz pierwszy Laurę, która stała się liryczną bohaterką jego poezji i której niespodziana śmierć głęboko nim wstrząsnęła. Rozległe stosunki, jakie nawiązał z wybitnymi przedstawicielami kultury, utorowały mu drogę do najwyższego wyróżnienia — uwieńczenia laurem na rzymskim Kapitolu w dniu Wielkanocy 1341. Po wielu wędrówkach schyłek życia spędził w zachowanym do dziś domku w Arquà. 

Petrarka został nazwany włoskim humanistą pisał wiersze w języku włoskim, wiersze te potomni nazwali zbiorem pieśni. W zbiorze jest 366 utworów w tym 317 sonetów, Petrarka był twórcą sonetu włoskiego jako gatunku literackiego, jego poezje nazwano poezją "wspomnień i przemijającego czasu". Zawiera ona ujętą  historię życia poety, gdzie na pierwszy plan ukazane są dzieje wielkiej, idealnej miłości do Laury.

Petrarka stał się obsesjonatem nieodwzajemnionej miłości do damy swego serca, którą w wierszach nazwał "słodką i gorzką nieprzyjaciółką" . Krytycy literaccy twierdz, że Laura nigdy nie istniała lecz jej życie potwierdził sam Petrarka a imię Laury stało się symbolem poezji miłosnej.

Petrarka i Laura

                                                                  MIŁOŚĆ 

Miłość Petrarka przestawił jako potęgę, której nie można się oprzeć, ale która podlega jednak przemijaniu jak wszystko co jest ziemskie. Poeta usiłował bronić się przed uczuciem za pomocą argumentu rozumu lecz i to nie dawało mu rezultatu. Miłość stanowi główny ale nie jedyny temat poezji Petrarki.

Petrarka w swoich utworach porusza również takie tematy jak: 

Zniechęcenie 

Melancholia

Zmęczenie 

Znudzenie życiem 

Ubolewa nad upadkiem moralnym świata i nad własnym krajem 

       

CO TO JEST SONET?

Sonet jest to utwór 14 wersowy składający się z 2 tetrastychów i 2 tercyn. Pierwsze dwie strofy to część opisowa sonetu, dwie następne to część refleksyjna.

Petrarca w Sonetach stworzył ideał kobiecego piękna, do którego odwoływali się twórcy następnych epok literackich w całej Europie. Ukształtował też model opisywania miłości.

  Francesco Petrarka

       Sonet 132

Jeśli to nie jest miłość – cóż ja czuję?
A jeśli miłość – co to jest takiego?
Jeśli rzecz dobra – skąd gorycz, co truje?
Gdy zła – skąd słodycz cierpienia każdego?


Jeśli z mej woli płonę – czemu płaczę?
Jeśli wbrew woli – cóż pomoże lament?
O śmierci żywa, radosna rozpaczy,
Jaką nade mną masz moc! Oto zamęt.


Żeglarz, ciśnięty złym wodom dla żeru,
W burzy znalazłem się, podarłszy żagle,
Na pełnym morzu, samotny, bez steru.


W lekkiej od szaleństw, w ciężkiej od win łodzi
Płynę, nie wiedząc już sam, czego pragnę,
W zimie żar pali, w lecie mróz mnie chłodzi.

Głównym tematem sonetu jest miłość. Sposób jej ukazania jest głęboki i skłaniający do przemyśleń. Podmiot liryczny, stosując pytania retoryczne, obrazuje pełnię sprzeczności, która charakteryzuje jego uczucie. W kontekście całego cyklu wiadomym staje się, iż afekt ten skierowany jest w stronę pięknej Laury. Jednak brak wzajemności sprawia, że miłość staje się nie tylko źródłem namiętności, ale także wszechogarniającego cierpienia.Refleksja podmiotu lirycznego dotyczy przede wszystkim jego bezradności. Nie potrafi on opanować intensywnego uczucia, będąc skazanym na towarzyszące mu cierpienie. W części refleksyjnej ja mówiące porównuje swój los do sytuacji żeglarza znajdującego się na ogarniętym potężną burzą morzu: 

W burzy znalazłem się podarłszy żagle, 

 Na pełnym morzu, samotny, bez steru. 

 W lekkiej od szaleństw, w ciężkiej od win łodzi 

 Płynę nie wiedząc już sam, czego pragnę. 

Ta metafora wyraźnie podkreśla siłę targającej nim namiętności, uwydatniając niemoc, konieczność poddania się silnym prądom, co akcentuje wers: 

Płynę nie wiedząc już sam, czego pragnę.

Miłość ukazana w „Sonecie 132” jest uczuciem niemożliwym do jednoznacznego określenia. Jawi się zarówno jako źródło pozytywnych przeżyć, jak i cierpień oraz bolesnych doświadczeń. Podmiot liryczny nie może jednak pokonać mocnej namiętności, będąc zupełnie bezradnym wobec jej siły. Warto zaznaczyć, że sytuacji lirycznej nie należy rozumieć jako manifestacji cierpienia. Podmiot liryczny podkreśla sprzeczne uczuci, które nim miotają chcąc w ten sposób podkreślić, że miłość jest siłą nieograniczoną.

Teatr renesansu

Naśladowanie wzorów antycznych oraz poszukiwanie dorobku starożytnych inspiracji intelektualnych i artystycznych nie ominęły również teatru renesansowego. Gatunki dramatu średniowiecznego zachowały pewną żywotność w teatrze ludowym ale zanikły zupełnie na scenach dworskich i szkolnych. Tam wystawiano głównie tragedie i komedie antyczne, później także wzorowane na nich utwory współczesnych autorów. Powstałe w owym czasie sztuki nazywane są dziś często dramatami humanistycznymi. W odrodzeniu ukształtował się we Włoszech wzór budynku teatralnego, który funkcjonuje do dziś: zamknięte pomieszczenie, widownia z miejscami siedzącymi, scena umożliwiająca szybką zmianę dekoracji. W przedstawieniach grali głównie amatorzy z wyjątkiem widowisk komedii dell'arte, w których występowały zawodowe zespoły teatralne. W Anglii sceny dworskie i szkolne były mniej popularne. Natomiast dynamicznie rozwijały się teatry publiczne. Grali w nich zawodowi aktorzy tworzący zespoły. Przedstawienia początkowo odbywały się na dziedzińcach zajazdów później w specjalnie zaprojektowanych budynkach. Najsłynniejszy teatr londyński nazywał się - The Globe wystawiano tam sztuki Szekspira.W okresie walk o władzę i wojen religijnych teatr stał się ważnym narzędziem propagandy. Jednocześnie służył właścicielom do czerpania zysków finansowych. Nic dziwnego, że Kościół zakazywał rozrywek teatralnych argumentując, iż są niemoralne. Z tego też powodu pierwszy teatr wzniesiono poza obrębem miasta.

TEATR ELŻBIETAŃSKI

Określenie teatru – elżbietański – pochodzi od imienia panującej w czasach jego powstawania Elżbiety I (1558-1603). Za jej rządów w Anglii, po ponad stu latach ciągłych wojen i konfliktów wewnętrznych, nastąpił okres względnego spokoju. Królowa przystąpiła do odbudowy państwa, jego struktur gospodarczych i życia kulturalnego. Nastąpił wówczas złoty wiek rozwoju kultury, także teatru.Powstanie teatru elżbietańskiego datuje się na rok 1576, kiedy to powstał pierwszy londyński stały teatr. Zbudował go pod Londynem przedsiębiorca James Burbage. Budynek, nazwany The Theatre, miał służyć wyłącznie do wystawiania spektakli.
Wcześniej sztuki prezentowano na wolnym powietrzu, na prowizorycznych scenach ustawianych tylko sezonowo. Za przykładem londyńskiego przedsiębiorcy poszli następni i zaczęły powstawać kolejne teatry: The Curtain, The Rose, The Globe Theatre. Przedsięwzięcia miały charakter komercyjny, teatry były wznoszone przez przedsiębiorców w celu uzyskania dochodów ze sprzedaży biletów.Największą sławę zdobył The Globe – to właśnie tam wystawiono największe sztuki Szekspira, który zresztą miał w tym przedsięwzięciu udziały.


Scena w teatrze elżbietańskim znajdowała się na niewielkim podwyższeniu i z trzech stron otoczona była trzypoziomową widownią. Aktorów nie oddzielała od publicznością żadnego rodzaju bariera, nie stosowano też kurtyny. Powyżej sceny i nieco z tyłu budowano niewielki balkon, który odgrywał, w zależności od potrzeby, rolę okna w zamku, miejskiego muru albo wzgórza.Najważniejszym elementem każdego spektaklu było słowo, tekst sztuki oraz gra aktorska. Scenografia ograniczała się do minimum, często o miejscu akcji informowała po prostu tabliczka z napisem, gdzie się obecnie rzecz toczy. Publiczność musiała więc liczyć na swoją wyobraźnię. Za to kostiumy odznaczały się przepychem i zawsze pochodziły z epoki elżbietańskiej, niezależnie od tego, gdzie toczyła się akcja.Aktorzy nawiązywali bliski kontakt z publicznością, często zwracając się do niej bezpośrednio tak, jakby widzowie brali czynny udział w spektaklu. Publiczność chętnie włączała się do przedstawienia, żywiołowo manifestując swoje emocje.Aktorami byli wyłącznie mężczyźni, role kobiece powierzano młodym chłopcom. Zawód aktora powszechnie nie cieszył się poważaniem, choć wybitne jednostki zdobywały szeroką sławę i pokaźne dochody. Sam teatr był przez Kościół potępiany jako niemoralna rozrywka. Do jego upadku doprowadzili purytanie w 1642 roku.

W teatrze tym powstają okrutne i krwawe tragedie, zemsty reprezentowane przez twórcę gatunku Thomas'a Kyda. Ich odbicie znajdujemy także w komediach Szekspira.Panuje moda na tragedie o wielkich i niezwykłych władcach jak Tamerlanie czy o paktujących z diabłem mędrcach jak o Fauście Christophera Marcowe'a.Benjamin Janson stworzył odrębny gatunek komedii humorów czyli taki w którym postacie sceniczne są nosicielami pewnych cech usposobienia jak: chciwość, okrucieństwo, obłuda.

WILLIAM SZEKSPIR 

Szekspir był twórcą wyjątkowo płodnym. Pozostawił po sobie około 40 sztuk teatralnych – zarówno tragedii, jak i komedii – 154 sonety i inne utwory poetyckie. Ilość ta zadziwia tym bardziej, że jego dzieła należą do najwybitniejszych na świecie. Anglicy uznają go za swego narodowego poetę, a jego wpływ na dramat jest nie do przecenienia w skali całej Europy.Szekspir wykazał niezrównany talent w pisaniu tragedii i komedii. Potrafił wzbudzać skrajne emocje, doskonale wyczuwał oczekiwania odbiorców. Jako pierwszy wprowadzał elementy komizmu do tragedii, co było sprzeczne z zasadami sztuki klasycznej, a jednak odpowiadało widzom.William Szekspir był autorem, który – jako człowiek teatru – znał publiczność i z tego względu tworzył dla publiczności, zdając sobie sprawę, iż jej rola w odbiorze dzieła sztuki jest niebagatelna – reakcje widzów stanowiły dla niego głównym kryterium w wielu kwestiach. Zasługą, ale przede wszystkim zdolnością Szekspira było takie ujmowanie tematu, że zachwycał intelektualistów, ale zadowalał także przeciętnych odbiorców.
W komediach Szekspira górują odwieczne schematy zmiana osób i płci, sobowtóry, cudowne ocalenie zaginionych i tematy miłosne. Pierwsze tragedie Szekspira cechuje nagromadzenie okropności, zaś komedie - farsowości. Szekspir kreuje wesołka Faustaffa postać legendarną naśladowaną wielokrotnie przez późniejszych aktorów.Okres twórczości dojrzałej przynosi cykl kronik królewskich z dziejów Anglii. W okresie największego rozkwitu Szekspir tworzy tragedie o bohaterach rzymskich i greckich.


Znane dzieła Szekspira:

Romeo i Julia
Magbet
Hamlet
Otello
Sen nocy letniej
Poskromienie Złośnicy

WŁOSKA KOMEDIA DELL'ARTE

Najważniejszą jej cechą jest improwizowany charakter, dzięki czemu aktorzy stają się autorami swych postaci. Umożliwił to szkicowy scenariusz oparty na opisie intrygi, w którą uwikłane były typowe postaci włoskiej komedii ludowej; były one reprezentantami z różnych regionów Włoch, mówiły dialektami, występowały w maskach i charakterystycznych strojach, ujawniały cechy mieszkańców i międzyregionalne waśnie; aktorzy (także kobiety) wypełniali intrygę improwizowanym tekstem monologów i dialogów, działaniami scenicznymi, jak też pantomimiczną grą, chwytami właściwymi dla późniejszej filmowej burleski i błazeńskich parodystycznych popisów. Schematyczne sytuacje sceniczne oraz typowe postaci utrwaliły praktykę skatalogowanych sposobów gry zw. lazzi; zaczęto je stosować także poza Włochami sięgając po tematy z antycznej komedii intrygi, nowel i komedii współczesnych. Znane zespoły zaczęły tworzyć nowe postaci a ich najlepsi wykonawcy zdobyli międzynarodową sławę . Komedia dell'arte opanowała całą Europę, najpopularniejsza była we Francji; w Polsce wystawiano ją m.in. na dworach Władysława IV, i Jana Sobieskiego. Doświadczenia komedii dell'arte oddziałały na teatr w wielu krajach, a także na twórczość m.in. W. Szekspira.

Jan Kochanowski. Fraszki

Jan Kochanowski - poeta, również tłumacz i dramaturg. Urodzony w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 roku w Lublinie. Najwybitniejszy twórca polskiego Renesansu, wybitny poeta na skalę europejską. Tego rodzaju geniusz poetycki pojawił się w literaturze polskiej po raz pierwszy i pozostał jedyny aż do czasu romantyzmu.

                                            FRASZKI

Jan Kochanowski tworzył fraszki przez około 20 lat obejmują one okres dworski i czarnoleski. Przed śmiercią poeta uporządkował je i przygotował do druku, zostały wydane w Krakowie po jego śmierci w 1584 roku. Cechą charakterystyczną fraszek Jana Kochanowskiego jest bogactwo tematyczne wynikające z faktu iż były one związane z każdym okresem życia poety. Fraszki pisane przez Kochanowskiego powstawały zarówno po polsku, jak i po łacinie. Ich łaciński zbiór zatytułowany był , Foricoenia natomiast utwory w języku polskim ukazały się w trzech księgach: „Fraszki pierwsze”, „...wtóre”, „...trzecie”. Całość cyklu stanowiło około trzystu utworów.

Co to jest fraszka ?

„FRASZKA jest to krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczący jakiegoś zdarzenia lub osoby, o charakterze anegdotycznym, zamknięty wyrazistą puentą stanowiącą wyostrzenie myśli lub konkluzję. Nazwę wprowadził J.Kochanowski w okresie Renesansu.

Wśród fraszek Jana Kochanowskiego wyróżniamy następujące ich rodzaje :

FRASZKI ŻARTOBLIWE - były obrazkami satyrycznymi i obyczajowymi epoki np: "Na Konrata"
FRASZKI BIESIADNE - przedstawiały opisy wesołych spotkań towarzyskich np: "Z Anakreonta "

MIŁOSNE FRASZKI DWORSKI - zachęcające do korzystania z życia i okazywania uczuć
FRASZKI AUTOBIOGRAFICZNE- związane był z życiem poety i ukazują filozofię jego życia np: "U gór i lasów"
FRASZKI AUTOTEMATYCZNE- dotyczą samej twórczości poety np: "Ku Muzom"
FRASZKI FILOZOFICZNE- ukazują refleksje z doświadczeń poety np:"Do Snu"
FRASZKI DO KONKRETNYCH ADRESATÓW -ukazywały prawdy życiowe



Fraszki są zbiorem utworów wyjątkowych również pod względem różnorodności odwołań stylistycznych. Odnaleźć w nich możemy nawiązania do epigramatów, utworów biesiadnych, sonetów, erotyków, obrazów obyczajowych. Z satyry zaczerpnięte zostały sceny z życia dworskiego, z dramatu dialogi bohaterów, komizm wprowadzony został przez wykorzystanie wszystkich rodzajów humoru: komizmu sytuacyjnego, postaci, słownego. Zastosowana została także ironia i autoironia. Jednak za każdym razem komizm użyty był z umiarem i kulturą. Z liryki zaś zaczerpnięta została tematyka refleksyjna.

Architektura Renesansu

W wieku XV dokonał się głęboki przełom w dziejach kultury europejskiej. Najwięksi artyści i architekci północnych Włoch odrzucili upodobania i osiągnięcia średniowiecza. Prawdziwy podziw budziły dzieła epoki starożytnej. Greckie i rzymskie budowle i rzeźby uważano za wzór tego, co wartościowe i piękne. Rodziła się epoka renesansu czyli odrodzenia.

Arkadowy dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu

 Do Polski nowe prądy dotarły ze sporym opóźnieniem – na początku XVI w. Król Zygmunt Stary przystąpił wówczas do przebudowy zamku na Wawelu i rozpoczął wznoszenie kaplicy, która stała się mauzoleum ostatnich Jagiellonów. Arcydzieła stworzone przez włoskich budowniczych wywarły przemożny wpływ na architekturę i sztukę polskiego renesansu. Arkadowy dziedziniec królewskiego zamku stał się wzorcem dla szeregu magnackich pałaców, a Kaplica Zygmuntowska inspirowała przedstawicieli szlachty do wznoszenia podobnych budowli w swoich kościołach parafialnych.Artyści odrodzenia dążyli do nadania swym dziełom doskonałych proporcji, harmonii i symetrii. Ozdoby były wykwintne, eleganckie i powściągliwe. Charakterystyczne cechy stylu nasuwały skojarzenia z budowlami antycznymi. W arkadowych krużgankach zamków i pałaców zwracały uwagę szeregi kolumn, nawiązujące formą do tych, które znano ze starożytnych świątyń. Spokój i powagę rezydencji podkreślało harmonijne krzyżowanie się linii pionowych i poziomych oraz powtarzający się motyw półkolistego łuku. 

 

Nagrobki Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta na Wawelu

Kaplica Zygmuntowska na Wawelu

Kaplice grobowe, w ślad za Zygmuntowską, nakrywano kopułami, niekiedy zwieńczonymi przeszkloną wieżyczką, czyli latarnią. Aby zaakcentować pokrewieństwo z architekturą antyku, zewnętrzne ściany kaplic często zdobiono boniowaniem – wykończeniem przypominającym wielkie bloki kamienne. Detale architektoniczne i dekoracja rzeźbiarska czerpały inspirację ze starożytności – chętnie stosowano motywy geometryczne i roślinne. Ważnym elementem sztuki renesansowej była rzeźba nagrobna. W Kaplicy Zygmuntowskiej wspaniale ukazane postaci ostatnich Jagiellonów umieszczono w półkolistej arkadzie. Monarchowie, wsparci na ramionach, półleżąc, zdają się drzemać jakby czekali na chwilę zmartwychwstania. Wawelskie nagrobki były niedościgłym wzorem dla ambitnych magnatów i szlachciców, którzy fundowali podobne rzeźby w swych świątyniach.

 

Renesansowy Ratusz w Poznaniu

Wywodzące się ze starożytności elementy – półkoliste łuki, kolumny czy boniowanie – chętnie stosowano również w architekturze mieszczańskiej. Ozdobiona loggią fasada ratusza w Poznaniu może być tu przykładem najbardziej znamiennym. Najpowszechniej występującą w Polsce cechą renesansowej architektury była attyka. Zwykle dekoracyjna, fantazyjna, uformowana w wymyślne kształty wieńczyła frontowe ściany ratuszy i kamienic. Służyła nie tylko ozdobie, ale przede wszystkim ukryciu spadzistości dachu – nie dającej się pogodzić z renesansowym upodobaniem do harmonijnych, poziomych linii.

 

Renesansowy Rynek w Zamościu 

 Epoka renesansu to czasy humanizmu, reformacji, osłabienia katolicyzmu. Kościoły wznoszono wówczas rzadziej niż w średniowieczu. Zazwyczaj przebudowywano istniejące już świątynie. Nowo zakładane półkoliste sklepienia zdobiono geometrycznymi stiukowymi dekoracjami.
Symetria, proporcje, upodobanie do porządku charakteryzowały nie tylko kamienice, kaplice czy ratusze. Cechy architektury odrodzenia znalazły swój szczególny wyraz w starannym zaprojektowaniu całego miasta – Zamościa. Przemyślany, regularny plan miał być realizacją idei „miasta idealnego".
Oryginalność i wysoki poziom dzieł architektury i sztuki polskiego renesansu czyni z nich istotny fragment europejskiego dorobku epoki odrodzenia. Podziwianie zabytków wieku XVI pozwala zrozumieć słuszność nazywania tego stulecia Złotym Wiekiem.

 

Malarstwo Renesansowe

       Renesans był epoką nowości i innowacji, z łatwością da się to również zauważyć w dziedzinie malarstwa. Malarstwo renesansowe w niczym nie przypominało malarstwa średniowiecznego, przede wszystkim tematem obrazów powstałych w epoce odrodzenia były głównie sprawy świeckie, zaczęto także na większą skalę malować portrety. Co więcej właśnie w epoce odrodzenia zaczęły powstawać także autoportrety, co w średniowieczu byłoby nie do pomyślenia – ostatecznie wtedy artysta miał pozostać anonimowy. Ogólnie rzecz ujmując, malarstwo renesansowe cechowało się wielkim bogactwem kolorystycznym i dbałością twórców o drugi plan obrazu. Zaczęto zwracać uwagę na wykańczanie detali. Artyści chętnie sięgali po rozmaite symbole, najczęściej spoza typowej dla średniowiecza symboliki religijnej. Malarze renesansowi bardzo często sięgali w swej twórczości po motywy mitologiczne, nie stronili od malowania aktów. Poza tym to właśnie w renesansie zaczęto malować na płótnie, rezygnując z popularnej w średniowieczu deski. Wprowadzono także perspektywę i zaczęto korzystać ze światłocienia. Malarstwo renesansowe było w dużej mierze malarstwem eksperymentalnym - eksperymentowano z farbami olejnymi, z kolorystyką, z perspektywą. Odrodzeniowi malarze pilnie studiowali anatomię, by jak najlepiej ukazać namalowane przez siebie postacie w ruchu. Malarstwo renesansu cechowało się głęboką harmonią, artyści zwracali się ku naturze, co jest widoczne nawet na portretach – często na drugim planie możemy podziwiać wspaniale dopracowane pejzaże. Zaczęto także korzystać z techniki sfumato, czyli łagodnego przechodzenia od ciemniejszych barw do całkiem jasnych przy stworzeniu charakterystycznego „zamglenia”.

Cechy malarstwa renesansowego:

» zainteresowanie człowiekiem i otaczającym go światem
» przedstawianie scen religijnych w nowym ujęciu (zeświecczenie interpretacji)
» dążenie do pogodzenia antyku z ideologią chrześcijańską, wiary z wiedzą, intuicji z rozumem
» trójwymiarowość i perspektywa(zbieżna i powietrzna)
» realizm w przedstawianiu świata i człowieka
» gloryfikacja dłoni w portretach
» schemat włoskiego portretu (układ centralny, symetryczny, zamknięty w trójkącie równoramiennym, na tle okna lub pejzażu)
» alegorie i myślenie symboliczne (każde pojęcie abstrakcyjne ma umowny obraz wyrażający jego treść)
» różnorodna skala barw, cieni i odcieni
» wykorzystanie światła i półcieni w oddaniu nastroju obrazu
» pojawienie się tonda (okrągła kompozycja)
» techniki: mokry fresk, tempera na drewnie, olej na płótnie

                                                      Najwspanialsi malarze :

Leonardo da Vinci - Dama z łasiczką

Sandro Botticelli-Narodziny Wenus

Rafaela- „Madonna del Duca di Terranuova

Piero della Francesca-Chrzest Chrystusa

                     

Tycjan- Bachus i Ariadna

 

Sztuka Renesansu

W okresie renesansu w sztuce zaczęły obowiązywać wzorce klasyczne i naturalizm. Sztuka renesansu odzwierciedlała idee epoki. Cechowała ją harmonia formy, spokój, statyczność, jasność konstrukcyjna, piękno osiągane poprzez zastosowanie określonych proporcji(wzorowanych na antycznych). Łączono tematyki dzieł np. motywy mitologiczne współistniały z chrześcijańskimi. Twórczość renesansowa sławiła człowieczeństwo i piękno świata widzialnego, rezygnując ze skrajnie duchowego podejścia do sztuki, jakim charakteryzował się okres średniowiecza. Renesans przejął wiele klasycznych technik, na przykład w takich dziedzinach jak architektura czy rzeźba. Twórcy renesansowi zacierali granice między różnymi dziedzinami sztuki i literatury. Autorzy nie pozostawali jednak anonimowi, tak jak to było w średniowieczu. Chcieli uzyskać powszechne uznanie.

Renesans - wprowadzenie

Odrodzenie, in. renesans (fr. renaissance ‘odrodzenie’) – epoka w h
istorii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.
Termin ten nie jest jednoznaczny. Jako epoka w historii kultury renesans obejmuje wiek XV i XVI, lecz jego granice czasowe nie są jasno ustalone. Renesans jako koncepcja historiozoficzna Jacoba Burckhardta, pewien wzorzec do naśladowania, jaki ten historyk chciał przekazać swoim współczesnym, a z którym wiąże się do dziś popularne i „szkolne” rozumienie tej epoki, jest już przestarzały.
Jako spójny okres w historii cywilizacji renesans postrzegany jest tylko przez niektórych historyków, szczególnie historyków amerykańskich – chcą oni ujmować historię tej epoki jako samodzielną jedność, tj. badać razem np. wielkie odkrycia geograficzne, przemiany w literaturze, wzrost inflacji w XVI wieku czy rozwój medycyny w ich wzajemnych powiązaniach. Wielu innych współczesnych uczonych woli widzieć renesans na tle szeroko pojętej kultury europejskiej, odrzucając przy tym tezę o jego przełomowości dla Europy i widząc w nim raczej kontynuację średniowiecza, a nie odrębną epokę historyczną. Szczególnie wyraźne jest to na gruncie historii filozofii, w której niezależnie od tego, jak ten przełom się ocenia, widzi się przełom polegający na „przejściu od przedmiotu do podmiotu” nie w filozofii odrodzenia, ale w racjonalizmie wieku XVII.
Mniej wyraźne jest to na gruncie sztuki, gdzie renesans ciągle widziany jest jako epoka klasyczna i szczególna, mimo trwających od dawna tendencji do rewaloryzacji sztuki „nieklasycznej”, jak sztuka średniowieczna, bizantyńska czy orientalna. Jako kontynuację średniowiecza widzą renesans przede wszystkim mediewiści, jak Étienne Gilson wykazujący, że jest on „zepsutym średniowieczem”, czy Charles Homer Haskins, główny twórca teorii fal renesansowych w średniowieczu (renesans karoliński, ottoński itp.), do której przynależeć ma renesans XV i XVI w. Historyk sztuki Erwin Panofsky twierdzi jednak, że należy odróżniać renesans i renesansy średniowieczne ze względu na to, że w renesansie włoskim wieku XV dokonało się zjednoczenie obecnych w dawniejszych renesansach starożytnych form z odkrytymi na nowo treściami starożytności.