Jan Kochanowski. Fraszki

Jan Kochanowski - poeta, również tłumacz i dramaturg. Urodzony w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 roku w Lublinie. Najwybitniejszy twórca polskiego Renesansu, wybitny poeta na skalę europejską. Tego rodzaju geniusz poetycki pojawił się w literaturze polskiej po raz pierwszy i pozostał jedyny aż do czasu romantyzmu.

                                            FRASZKI

Jan Kochanowski tworzył fraszki przez około 20 lat obejmują one okres dworski i czarnoleski. Przed śmiercią poeta uporządkował je i przygotował do druku, zostały wydane w Krakowie po jego śmierci w 1584 roku. Cechą charakterystyczną fraszek Jana Kochanowskiego jest bogactwo tematyczne wynikające z faktu iż były one związane z każdym okresem życia poety. Fraszki pisane przez Kochanowskiego powstawały zarówno po polsku, jak i po łacinie. Ich łaciński zbiór zatytułowany był , Foricoenia natomiast utwory w języku polskim ukazały się w trzech księgach: „Fraszki pierwsze”, „...wtóre”, „...trzecie”. Całość cyklu stanowiło około trzystu utworów.

Co to jest fraszka ?

„FRASZKA jest to krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczący jakiegoś zdarzenia lub osoby, o charakterze anegdotycznym, zamknięty wyrazistą puentą stanowiącą wyostrzenie myśli lub konkluzję. Nazwę wprowadził J.Kochanowski w okresie Renesansu.

Wśród fraszek Jana Kochanowskiego wyróżniamy następujące ich rodzaje :

FRASZKI ŻARTOBLIWE - były obrazkami satyrycznymi i obyczajowymi epoki np: "Na Konrata"
FRASZKI BIESIADNE - przedstawiały opisy wesołych spotkań towarzyskich np: "Z Anakreonta "

MIŁOSNE FRASZKI DWORSKI - zachęcające do korzystania z życia i okazywania uczuć
FRASZKI AUTOBIOGRAFICZNE- związane był z życiem poety i ukazują filozofię jego życia np: "U gór i lasów"
FRASZKI AUTOTEMATYCZNE- dotyczą samej twórczości poety np: "Ku Muzom"
FRASZKI FILOZOFICZNE- ukazują refleksje z doświadczeń poety np:"Do Snu"
FRASZKI DO KONKRETNYCH ADRESATÓW -ukazywały prawdy życiowe



Fraszki są zbiorem utworów wyjątkowych również pod względem różnorodności odwołań stylistycznych. Odnaleźć w nich możemy nawiązania do epigramatów, utworów biesiadnych, sonetów, erotyków, obrazów obyczajowych. Z satyry zaczerpnięte zostały sceny z życia dworskiego, z dramatu dialogi bohaterów, komizm wprowadzony został przez wykorzystanie wszystkich rodzajów humoru: komizmu sytuacyjnego, postaci, słownego. Zastosowana została także ironia i autoironia. Jednak za każdym razem komizm użyty był z umiarem i kulturą. Z liryki zaś zaczerpnięta została tematyka refleksyjna.